Մարդկային քաղաքակրթության առաջընթացի հետ միասին գոյության մրցակցային պայքարը եղել է, մնում է և կլինի ուժային:
Երկրագնդի վրա մարդկանց թվի աննախադեպ աճի պայմաններում այդ պայքարը ավելի ու ավելի մասշտաբային բնույթ է ստանում, որի վկաները առաջին և երկրորդ աշխարհամարտերն են և ներկայի գերլարված միջազգային հարաբերությունները:
Մարդկանց միջև գոյության պայքարի մաքուր ուժային բնույթի մյուս կարևոր վկան նրանց կողմից մեկը մյուսին ոչնչացնելու զինատեսակների դինամիկան է՝ նախնական քար ու փայտից սկսած, մինչև ժամանակակից և այն էլ բուռն զարգացող, մասսայական ոչնչացման զինատեսակները:
Ուրիշ բան է, որ գոյության մրցակցային պայքարը, էությամբ ու բովանդակությամբ մնալով մաքուր ուժային, իր արտահայտման ձևերով ավելի ու ավելի է պատվում կեղծ հումանիստական շղարշով:
Ասում էր, չէ՞, երջանկահիշատակ Գուրգեն Մահարին՝ հում..., հում..., հումանիզմ:
Գոյության անզիջում պայքարի մյուս բնութագրական գիծն ու ուժեղացող տենդենցը պայքարն է ռեսուրսների համար, որտեղ ռեսուրս ասածն էլ ունի իր ներքին դինամիկան:
Եթե առաջներում դա պայքարն էր բնական ռեսուրսների, տարածքների ու պարզունակ հարստություննրի համար, ապա ներկայում դրանց վրա ավելացել են կրթությունը, գիտելիքն ու տեխնոլոգիաները:
Այդ ամենն էլ կառավարվում է կազմակերպական ու գաղափարական միջոցներով և ապրելու բնական ու բնազդական ձգտումով:
Եվ վայն եկել ու տարել է նրան, ով նման մրցակցային պայմաններում բնական ռեսուրս, կրթություն, գիտելիք ու տեխնոլոգիաներ չունենալու հետ միասին ուրիշների խաղալիքն է նաև կազմակերպական ու գաղափարական առումներով:
Այդ ամենն էլ մի կողմ, ամեն անգամ ինքնաոչնչացման բնազդով հաջողացնում է հայտնվել պտտվող ջրաղացաքարերի արանքում:
Աստված տվել, չի խնայել, ջրաղացի ջուրն էլ անպակաս է, գոյության պայքարի հեղեղն է պտտեցնում հզոր ջրաղացքարերը:
Իսկ պատմության ջրաղացքարերն էլ, իրար քսվելով չջարդվելու ու չմաշվելու համար, մշտապես կարիք ունեն աղացվողների, որոնց պակասն էլ նույն պատմությունը երբեք չի ունեցել և չունի:
Պավել Բարսեղյան